در خصوص تراش قلم تجربه های بسیاری وجود دارد و هر هنرمندی برای تراش قلم روایت ها و تجربیات مختلف را بیان میکند لیکن تجربه شخصی بنده و شنیده های بنده به شرح ذیل می باشد. پس از انتخاب قلم مناسب جهت تراش مراحل زیر را رعایت فرمائید.۱- قلم را حتماً از سمت نازک آن بتراشید. به فرموده جناب آقای توکلی (پدرقلم ایران) : قلم پس از اینکه رشد اولیه خود را در زیر زمین انجام داد و به اصلاح شکل اصلی آن صورت گرفت و بند بند آن مشخص گردید ظرف مدت کوتاهی سر از زمین بیرون آورده و به صورت عمودی تاارتفاع تقریباً ۹ متر میروید که در این وضعیت قلم از نوک بوته به بالا رشد میابد. لیکن این بند بند قلم هرچه به سوی بالا میرود بر اساس طبیعت خود نازک تر و ظریفتر میگردد . هر بند قلم از سمت ضخیم خود ضعیف و از سمت نازک خود محکم تر و قوی تر می باشد و علت آن نیز به این خاطر است که بافت قلم برای ایجاد بند جدید فشرده و فشرده میگردد تا اینکه بند جدید بوجود می آید و دقیقاً بعد از ایجاد بند جدید از تراکم بافت کاسته شده و قلم نرم تر میگردد. به همین علت در تراش قلم سعی میشود تا نوک قلم را در قسمت نازک و در نزدیکی بند ایجاد کنند تا نوک قلم قوی و با دوام باشد.

۲- نوک قلم را در قسمت پررنگ قلم انتخاب نمائید.قلمهایی که موجود می باشند با توجه به قرار گیری آنها نسبت به طلوع و غروب آفتاب و رسیدن نور کافی جهت رشد آنها متفاوت می باشد که از رنگ قلم مشخص است . قلم پس از رشد کامل خود لاک خاصی را ترشح مینماید تا بنوعی از سوختن در مقابل آفتاب جلوگیری نماید که اگر دقت کرده باشید متوجه یک لایه چربی روی برخی از قلمها میشوید که اگر با قلمتراش آنرا به آرامی بتراشید پودری سفید رنگ حاصل میشود که این همان لایه محافظ پوسته قلم میباشد . لیکن قلمهایی که از براقیت و شفافیت خوبی برخوردار می باشند نشان از رسیده بودن بافت بیرونی آن میباشد اما اغلب قلمها پیش از رسیدن کامل چیده و وارد بازار میشوند لذا از کیفیت مطلوبی بر خوردار نمیگردند و آنهایی هم که مطلوب هستند از یک سمت خود به رنگ مطلوب و رسیدگی کامل میرسند به همین علت قلمهایی که در واقع ۲ رنگ هستند را پس از انتخاب میبایست بنحوی تراشید تا نوک قلم در قسمت تیره قلم که به اصطلاح رسیده است قرار گیرد.

۳- در هنگام تراش قلم ، تراشه های قلم نباید پرتاب شوند .

با توجه به توضیحات بالا متوجه میشویم که بسیاری از قلمهای موجود در بازار از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و می بایست وقت بسیاری را برای بدست آوردن قلم مناسب صرف نمود به همین علت قلمهایی که گاهاً خریداری میگردد در هنگام تراش متوجه میشوید که تراشه های قلم پرتاب میگردند که این نشان از بافت خشک و شکننده قلم دارد و با دقت بیشتر در خواهید یافت که این نوع قلمها در ...

قلمتراش که چاقویی ظریف و بسیار تیزی است و برای تراشیدت و قط‌زدن نوک قلم به‌کار می‌رود. قلمتراش‌ها اندازه‌ها و اشکال تاحدی متنوع دارند و به صورت یک تیغه یا دو تیغه ساخته می‌شوند. تیغه قلمتراش را از فلزی ترد و شکننده می‌سازند که چنانچه با جسم سختی برخورد کند از کارایی اش کاسته خواهد شد. از این رو با قلمتراش جز تراشیدن و قط‌زدن قلم کار دیگری نباید انجام داد. قلمتراش خوب به سختی تیز و ....

      جام جم آنلاين: دکانی قدیمی در یکی از محله های قدیمی تهران ، با دیوارهایی سیاه و دوده گرفته ، روی شیشه نوشته شده:چاقوسازی دشتی دکان هنوز بوی سی ، چهل سال پیش را می دهد گویی زمان در آنجا ثابت مانده
پیرمردی پای کوره نشسته ، رادیوی قدیمی روشن است و حاصل گذر زمان بر چهره پیرمرد، چین و چروکی است که بر پیشانی نشسته .استاد علی اوسط دشتی 70 سال پیش در زنجان متولد شده و از10 سالگی به چاقوسازی روی آورده ، امروز همه خوشنویسان قلمتراش دشتی را می شناسند، دشتی ، مردی است از نسل صنعتکاران هنرمند پیشین که هر روز از تعداد اندکشان کاسته می شود، بی آن که دانسته هایشان را شاگردانی دل به کار داده ، آموخته باشند.استاد چگونه حرفه چاقوسازی را آموختید؛من 10 سال شاگردی کرده ام .5 سال اول نزد استاد عبدالله ملکی سوهان کاری و کارهای اولیه ساخت چاقو را آموختم.5 سال هم از استاد ابوالفضل مرادی ریزه کاریها را یاد گرفتم.الگوی شما برای ساختن قلمتراش چیست؛قلمتراش های ما از روی قلمتراش های ساخت کارخانه راجز انگلستان نمونه برداری شده که این کارخانه اکنون تعطیل است.همچنین کارخانه های دیگری در آلمان و شوروی بود که الان همه تعطیل شده اند، چاقوهای ایرانی دسته شاخ که بدون فنر بسته می شوند، حدود70 تا100 سال پیش رواج داشتند، در دوره قاجار چاقوهای راجز که به ایران وارد شد، مورد توجه چاقو سازان قرار گرفت و از آن الگوبرداری کردند، ابتدا به کیفیت نمونه های وارداتی نبود، ولی کم کم بهتر شد، در آن دوره خوشنویسان معدود و اندک بودند و آنها هم از قلمتراش راجز استفاده می کردند؛ به همین دلیل کسی که فقط قلمتراش بسازد نبود، در آن زمان چاقوهای استاد یحیی معروف بوده که افراد ثروتمند برای کلکسیونهای خود خریداری می کردند.تاسیس انجمن خوشنویسان ظاهرا به رونق قلمتراش سازی کمک بسیار کرده است پس از دایر شدن انجمن خوشنویسان نیاز به قلمتراش هم افزایش پیدا کرد و خوشنویسان به دنبال قلمتراش آمدند، قبل از من استاد ابوالفضل نظم پرور نخستین کسی بود که قلمتراش می ساخت ، چند سال پس از او من کار را شروع کردم یکی از دوستانم با مرحوم زرین خط دوست بود به استاد گفته بود که چاقوسازی در محل ما هست ، اگر موافق باشید چاقویی به عنوان نمونه می دهیم بسازد، اگر خوب شد می دهیم پس از آن قلمتراش بسازد. چاقویی آوردند و از روی آن نمونه ای ساختم ، یک تیغه بود، خوب از آب در آمد و مرا به دوستان انجمن معرفی کردند، وقتی آقای زعیمی که رئیس انجمن بود با خبر شد سفارش داد برای اعضای انجمن 50 تا60 قلمتراش بسازم و از آن زمان تاکنون فقط قلمتراش می سازم.گفته می شود که شما در دوران شاگردی چاقوهایی به اسم ابی می ساخته اید چاقوهایی که من برای استادم می ساختم معروف بود، آن زمان چاقوی ضامن دار می ساختم اسم استادم ابوالفضل بود و چاقویی که می ساخت روی آن اسم ابوالفضل را حک می کرد، هر چاقویی که من می ساختم کلمه ابی را روی آن می زد و چاقوی ابی معروف شده بود به همین علت فروشنده ها مجبور بودند برای این که چاقوی ابی داشته باشند پیش خرید کنند تا5 سال با این اسم چاقو ساختم الان هم که با نام دشتی می سازم کار خودتان را دوست دارید؛هم بله هم نه ، دوست دارم به این علت که هنر است وقتی چاقویی ساخته می شود از ساخته خودم لذت می برم ، دوست ندارم چون کار آسانی نیست و خیلی خسته می شوم ، کارم زیاد است و استراحتم کم ، باید کار کنم تا چاقو ساخته شود و بفروشم ، اگر کار نکنم پولی هم نمی گیرم.چرا از دستگاههای جدید استفاده نمی کنید؛به قول یکی از دوستان اگر پول داشتم که دستگاه و ماشین بخرم ، دیگر در این سن و سال کار نمی کردم ضمن آن که ماشین کار دست را انجام نمی دهد و کیفیت افت می کند، این کار خواروبارفروشی نیست که هر کسی بتواند انجام دهد، تخصص می خواهد، من هم بالاخره روزی خواهم مرد وسایل کار را می فروشند، سرقفلی مغازه را می گیرند و اینجا هم برای همیشه بسته می شود، الان دلم می خواهد دیگر کار نکنم ، حقوق کافی داشته باشم ، براساس مقررات همه جای دنیا یک نفر70 ساله دیگر نباید کار کند، اما من دو برابر یک کارگر کار می کنم، سکته هم کرده ام اما مجبورم کار کنم.دشتی آرد خود را بیخته و الکش را آویخته ، اما آیا به راستی مسوولان فرهنگی و هنری مملکت در برابر دشتی ها و پیران میوه خویش بخشیده وظیفه ای احساس می کنند؛

جام جم آنلاين - شماره خبر: 100004220781

مؤلف جامع محاسن گوید:

استادی می گفت: به قلم ها ستم مكنید. گفتند: چه ستمی؟ گفت: این كه با قلم باریك خط درشت بنویسی و بالعكس.

اهل خط برای هر نوع خط، تراشی خاص و در خور مقرر داشته اند و تراش قلم بدین نسبت از درشت جلی تا ریزخفی متفاوت می گردد، و برای كاتب به ویژه كاتبی كه چند نوع یا همه انواع را می نویسد قلمهای مختلف و متعدد در كار است، مانند آلات مختلفی كه در صنایع به....